Hàng năm có khoảng 200.000 phụ nữ c.hết vì ung thư cổ tử cung (UTCTC) trên toàn thế giới do không được phát hiện sớm.
Đây cũng là một loại ung thư phổ biến nhất ở các nước Đông Nam Á. Đặc biệt, tại TP.HCM, tỉ lệ phát sinh ung thư hàng năm khoảng 16 trên 100.000 phụ nữ.
UTCTC là bệnh ác tính thường gặp ở phụ nữ lớn t.uổi nhưng cũng có thể xảy ra ở phụ nữ 20 – 30 t.uổi. Nguyên nhân chính gây UTCTC là do virus H.P.V (Human Papilloma Virus). Virus này lây qua đường t.ình d.ục. Triệu chứng thường âm thầm và diễn biến trong nhiều năm (10 – 20 năm) trước khi phát triển thành UTCTC.
Biểu hiện UTCTC
Các thay đổi sớm ở CTC thường không dẫn đến bất cứ triệu chứng nào, chỉ phát hiện được khi khám phụ khoa và làm xét nghiệm. Vì vậy, việc thực hiện xét nghiệm phết tế bào CTC thường xuyên là rất cần thiết để phát hiện ra những thay đổi t.iền ung thư.
Ngoài ra, có thể có những biểu hiện như:
– C.hảy m.áu âm đạo sau khi g.iao h.ợp.
– K.inh n.guyệt kéo dài hơn bình thường.
– C.hảy m.áu âm đạo ngoài thời kỳ k.inh n.guyệt.
– Phụ nữ đã tắt kinh bị ra m.áu â.m đ.ạo (mặc dù ra m.áu rất ít).
– Đau phần bụng dưới (không liên hệ với k.inh n.guyệt).
– Ra huyết trắng.
Khi thăm khám lâm sàng: giai đoạn sớm không phát hiện được. Nếu là ung thư xâm nhiễm có 3 hình thái:
– Sùi: thương tổn phát triển về phía bề mặt cổ tử cung, sùi như một bông cải.
– Thể loét.
– Xâm nhiễm.
Phát hiện sớm UTCTC
Để phát hiện sớm UTCTC, phụ nữ cần khám phụ khoa định kỳ 6 tháng – 1 năm/ 1 lần, hoặc khi có những dấu hiện bất thường về phụ khoa.
Cần phết tế bào cổ tử cung (Papsmear): Đây là phương pháp lấy tế bào cổ tử cung để kiểm tra bằng kính hiển vi xem có thay đổi gì không, phương pháp này chỉ mất vài phút thực hiện, thao tác đơn giản và không gây đau. Có thể thực hiện ở các bệnh viện sản phụ khoa, trung tâm y tế, phòng khám phụ khoa. Thời điểm làm Papsmear: sau khi sạch kinh và trong nửa đầu của chu kỳ kinh.
Phụ nữ nào cũng có thể bị UTCTC nhưng những trường hợp dưới đây có thể làm tăng nguy cơ bị UTCTC:
– G.iao h.ợp dưới 16 t.uổi.
– G.iao h.ợp với nhiều người khác nhau (hoặc phụ nữ có nhiều bạn tình).
– Bị n.hiễm t.rùng ở bộ phân s.inh d.ục: ví dụ như bị bệnh mụn cóc hoặc các bệnh truyền nhiễm khác qua đường t.ình d.ục.
– Có bạn tình bị các bệnh kể trên.
– Đã có lần đi thử Pap với kết quả bất thường.
– Không đi thử Pap thường xuyên. Thử Pap để tìm ra UTCTC sớm. Phần đông những người c.hết vì UTCTC là vì họ chưa bao giờ đi thử Pap. Tất cả phụ nữ 18 t.uổi trở lên (hoặc trẻ hơn nếu đã từng g.iao h.ợp) cần phải đi thử Pap và khám phụ khoa mỗi năm một lần.
– Hút thuốc hoặc hít phải khói thuốc của người khác.
– Là phụ nữ Việt Nam, vì người phụ nữ Việt Nam ở nước Mỹ bị UTCTC cao hơn so với các dân tộc khác..
Phòng tránh UTCTC
– Quan hệ t.ình d.ục lành mạnh với một vợ một chồng.
– Phát hiện và điều trị sớm các bệnh lây truyền qua đường t.ình d.ục.
– Điều trị lộ tuyến CTC, điều trị triệt để khi phát hiện ra tổn thương.
Bạn có biết một phụ nữ có tới 70% nguy cơ nhiễm virus u nhú (HVP), một trong những nguyên nhân gây nên căn bệnh UTCTC nguy hiểm. Tuy nhiên, phòng tránh bệnh hiệu quả là điều hoàn toàn có thể làm được bằng cách:
Sống chung thủy 1 vợ 1 chồng: Đây là cách phòng tránh an toàn các căn bệnh lây lan qua đường t.ình d.ục như HIV/AIDS, viêm gan B, virus HPV…
Không quan hệ sớm: quan hệ sớm (ở t.uổi dậy thì) là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ lây nhiễm virus HPV.
B.ao c.ao s.u không thể tránh được lây nhiễm virus HPV tuyệt đối; bạn nên nhớ b.ao c.ao s.u không phải là biện pháp tối ưu giúp bạn miễn nhiễm với loại virus này, vì trên thực tế virus này không chỉ sống trong màng nhầy mà còn sống cả trên da.
Không hút t.huốc l.á: ngay cả khi không bị nhiễm virus HPV, t.huốc l.á cũng tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư cổ tử cung cho người sử dụng.
Tiêm vắc-xin trước lần quan hệ đầu tiên: các nhà nghiên cứu cho biết, tiêm vắc-xin phòng bệnh trước lần quan hệ đầu tiên cho phép các chị em phòng bệnh được tới 70% nguy cơ. Nhiều năm sau cần phải tiêm lại, tuy nhiên cho đến nay hiệu quả của loại vắc- xin này kéo dài trong ít nhất là 4-5 năm.
Thăm khám phụ khoa định kỳ: Ngay cả khi bạn đã tiêm vắc-xin, hãy đến khám bác sĩ phụ khoa theo định kỳ. Đồng thời làm phết tế bào â.m đ.ạo thường kỳ 1 lần/1 năm. Phát hiện điều trị sớm các bệnh viêm nhiễm qua đường sinh sản, viêm lộ tuyến cổ tử cung, các bệnh lây qua đường t.ình d.ục…
Chú ý: Khám định kỳ và làm phết tế bào â.m đ.ạo hàng năm có thể giúp phát hiện và điều trị sớm căn bệnh này. Nên tiêm ngừa phòng UTCTC trong độ t.uổi 16 – 25.
Theo Song Linh
Phụ nữ Online/Chi cục Dân số & Kế hoạch hóa gia đình
Bắt bệnh lạnh… trong người
Tuy chưa có thống kê cụ thể nhưng số phụ nữ bị lạnh nhiều hơn đàn ông. Đa số chị em cho rằng, do sinh đẻ không kiêng cữ nên họ dễ bị lạnh. Điều này có đúng?
Đa dạng lạnh
Chị Minh Trang nói về tình trạng luôn cảm thấy lạnh của mình: “Bị yếu đường ruột từ bé, khi lớn lên, tôi trở thành người kén ăn, vì chỉ cần ăn món nào hơi lạ là bị “Tào Tháo” rượt ngay, kể cả ăn rau sống rửa rất sạch. Vật bất ly thân của tôi là dụng cụ chườm ấm bụng, nếu không, bụng luôn có cảm giác lạnh lẽo. Đi công tác, người ta lo quần áo vật dụng cá nhân, còn tôi thì đồ chườm bụng, bình thủy đựng trà… Chưa hết, chỉ cần thời tiết thay đổi là tôi nhức đầu chóng mặt, lạnh hết cả người”. Cùng bệnh với chị Trang, chị Hằng cho rằng, do không giữ ấm kỹ sau khi sinh nên chỉ cần lạnh một chút là chị nổi gai ốc.
Buổi tối, nếu chồng con mở máy lạnh là chị Minh Như không chịu nổi! Nếu không muốn bị cảm lạnh, ho thì chị phải đi vớ, mặc áo lạnh. Người ốm, thiếu mỡ cảm thấy lạnh đã đành, người “dầy cơm” tròn trịa, phốp pháp như chị Lan cũng bị lạnh. Vào quán ăn, mọi người dõng dạc gọi trà đá thì chị nhẹ nhàng xin một ly trà nóng. Chị cho biết: “Coi tôi to con vậy nhưng chỉ là “phồn vinh giả tạo”, người yếu xìu, da tôi lạnh ngắt, tay chân cũng lạnh. Có cô bạn giới thiệu cho tôi bài thuốc Đông y Bát vị quế phụ giúp làm ấm cơ thể, không biết có nên dùng không?”.
Có nhiều nguyên nhân gây ớn lạnh, dù thời tiết nóng bức như: huyết áp thấp, suy nhược cơ thể, cao t.uổi… Về huyết áp, bác sĩ Lương Lễ Hoàng – Trung tâm Oxy cao áp TP.HCM, thực hiện mô hình thống kê khám sức khỏe và phát hiện: nhiều phụ nữ trẻ có huyết áp quá thấp. Nếu cứ nghĩ huyết áp tăng mới nguy hiểm thì không đúng. Huyết áp thấp không có thuốc đặc hiệu để điều trị như huyết áp cao. Vì thế, tại phòng cấp cứu, số người huyết áp thấp bị nhồi m.áu cơ tim, đứt mạch m.áu cao gấp đôi số người cao huyết áp. Huyết áp thấp dễ gây chóng mặt, nhức đầu, không thể làm những việc cần suy nghĩ lâu, mau mệt. Dấu hiệu dễ nhận biết huyết áp thấp là: Nắng Sài gòn, em đi mà… lạnh toát! Lạnh này không liên quan đến nhiệt độ mà do thiếu m.áu.
Cần điều trị nguyên nhân
. “Sau khi sinh, cơ thể sản phụ vừa bị mất nhiều m.áu, vừa bị mất nhiệt nên rất yếu. Thời điểm này mà nằm trong phòng máy lạnh sẽ làm cơ thể suy yếu, hồi phục chậm và dễ nhiễm lạnh sau này. Vì vậy, chị em cần chú ý giữ ấm cơ thể, giữ gìn vệ sinh sau khi sinh”.
Bác sĩ Lê Hùng – Trung tâm
Y học Cổ truyền TP.HCM
Đông y đã sớm phát hiện ra thể chất của mỗi người không giống nhau. Người mạnh khỏe là người trong cơ thể có được sự cân bằng âm – dương. Những người âm thịnh, dương suy luôn cảm thấy lạnh. Nguyên nhân: lượng m.áu trong cơ thể tuần hoàn không tốt. Sự yếu kém của hệ tuần hoàn làm suy yếu các cơ quan khác như hệ tiêu hóa, thận, hệ thống miễn dịch. Họ không chỉ cảm thấy lạnh mà còn dễ bị các bệnh về cơ – xương – khớp. Xem ra, y học dù Đông hay Tây vẫn có chung quan điểm về nguyên nhân khiến người bệnh lúc nào cũng lạnh. Tuy nhiên, nếu cảm thấy lạnh mà uống Bát vị quế phụ là chưa đúng. Đây là vị thuốc điều trị các triệu chứng đau lưng, mỏi gối, lạnh lưng, lạnh chân, thường đi tiểu vào sáng sớm, nước tiểu nhiều, trong, nếu là phụ nữ thì bị rối loạn k.inh n.guyệt, lãnh cảm, đàn ông bị liệt dương (thận dương hư). Do đó, khi bị bệnh, nếu muốn dùng Đông dược, cần đến lương y để được chẩn mạch và tìm ra nguyên nhân, không nên nghe lời chỉ dẫn của bạn bè, vì người chịu tác dụng phụ của thuốc là mình chứ không phải người “mách nước”. Sau khi sinh một thời gian mà bị lạnh, chị em chỉ cần dùng bát trân (bổ khí huyết) là cải thiện được tình hình.
Trong các trường hợp bị lạnh nêu trên, chỉ có chị Minh Như là không có bệnh, vì bị lạnh khi nhiệt độ thay đổi là bình thường. Chỉ cần tập thể dục đều đặn, nâng cao sức đề kháng, chị sẽ khỏe hơn. Thông thường, những ai thường bị lạnh sẽ luôn cảm thấy mệt mỏi, cơ thể suy nhược. Theo lương y Đinh Công Bảy, trong trường hợp này nên tập luyện, vận động vừa sức, thích gì tập đó: đi bộ, đ.ánh cầu lông, tập yoga… (lạnh thuộc âm, ham hoạt động thuộc dương, vì thế khi vận động sẽ thấy người ấm lên). Về dinh dưỡng, nên chú ý dùng các món bổ khí, huyết: canh gà, xúp gà nấu gừng, gà kho sả, xúp hải sâm, xúp hải sản, nấm tuyết ngân nhĩ, sâm bổ lượng, chè bạch quả… Uống các loại nước ấm, không uống trà, cà phê đặc.
Tây y khi điều trị huyết áp thấp sẽ bổ sung một số sinh tố, khoáng chất, sắt để tạo hồng cầu. Nhưng, theo BS Lương Lễ Hoàng, có nhiều nguyên nhân gây huyết áp thấp: thiểu năng tuyến giáp, thiểu năng tuyến thượng thận, làm cơ thể suy dinh dưỡng… Vì vậy, bệnh nhân cần điều trị nguyên nhân chứ không nên tự chẩn bệnh rồi tự dùng thuốc.
Theo Phương Nam
Phụ nữ online
